Auteur: Wilma Knol
Foto Beer: auteur
Wanneer je in de Willem de Kooning Academie van het Blaak gebouw naar het gebouw aan de Wijnhaven loopt of vice versa, dan passeer je altijd Beer. Beer is in 1999 aangekocht van de beeldend kunstenaar Arie Berkulin voor de kunstcollectie van de Hogeschool. De aankoop door de hogeschool markeerde de pensionering van Berkulin na een docentschap van 18 jaar bij onze academie. Vorige week maandag overleed Arie Berkulin op 85 jarige leeftijd. Motto op zijn overlijdenskaart: ‘ik kom mijn lichaam uit, de ruimte kent geen grens’.
Berkulin was opgeleid als tekenaar en schilder. In zijn latere praktijk als beeldend kunstenaar van ruimtelijk werk bleef de tekening herkenbaar en belangrijk. Bij Beer hoort een tekening, die ook in het bezit is van de Hogeschool Rotterdam.
Marilou Galdermans (alumna 1983) studeerde bij Berkulin in de jaren 80. Concentratie was een belangrijk aspect van Berkulin’s docentschap. Marilou Galdermans herinnert zich hem als een gedegen observator die als een man van weinig woorden to the point was in zijn begeleiding.
Mia van der Burg (alumna 1985), herinnert zich zijn atelierbezoeken op de vrijdagen in de studentenateliers op de Mullerpier. Hij keek rond, stelde vragen over het hoe en waarom wat hij zag zonder een mening te geven. Over zijn vragen en haar antwoorden ontstond een gesprek. Van der Burg heeft hier goede herinneringen aan. Later heeft zij nog eens op zijn verzoek een aantal lessen van hem overgenomen.
Zijn collega Tine van de Weyer herinnert zich de intensieve bijzondere werkweken van de vakgroep beeldhouwen (1), die sinds 1981 werden georganiseerd en in 1990 op initiatief van Arie uitgebreid werd tot een werkperiode van 2 weken in de Belgische Hoge Venen(2). Werken met elkaar op een afgezonderde plek, zo kreeg je focus en concentratie.
In het academie archief zijn verschillende opdrachten (3) bewaard die hij gaf aan zijn 2e jaars studenten. Deze beginnen als volgt:
‘Maak een beeld….’
‘Verbeelding. Geef uitdrukking aan een bepaalde vorm…’
‘Maak een beeld van een mens, dat een menselijk gebaar maakt…’
‘Maak beelden zichtbaar….
Ook deze opdrachten zijn beknopt, geconcentreerd en to the point. Ik verzamelde ze om studenten beter te kunnen helpen met referentiemateriaal wanneer dat nodig was.
Een specifieke opdracht is bewaard gebleven als citaat op de Open Dag Affiche van 1999 (4): ‘Maak een beeld en daarna nog een…’
Arie maakte veel en intensief gebruik van de academiebibliotheek. Elke lesdag haalde hij voordat de lessen begonnen meerdere boeken die de hele dag in het leslokaal bleven liggen. Een favoriet was Matisse, een belangrijk kunstenaar voor Berkulin. Hij heeft mij in het begin van mijn loopbaan eens goed en geduldig uitgelegd wat de verschillende functies van de boeken waren voor de lessen aan studenten. Voor hem en veel van zijn collega’s waren de kunstboeken wezenlijk materiaal bij het lesgeven: ze openden en stuurden gesprekken, ze onderbouwden gedachten en ideeën of stelden deze ter discussie. Voor mij een les voor het leven en vanaf die tijd altijd in praktijk gebracht.
- Afscheidstoespraak Tine van de Weyer, 15 juni 2017
- Als door Hoge Venen. ABKR, 1990
- Lesopdrachten ABKR/WdKA 1988-
- Maak een beeld (en daarna nog een). Affiche open dag februari Willem de Kooning Academie, 1999
