You can find the English version of this article at the end of this page
In deze reeks interviewen we alumni die in 1991 afstudeerden aan de Willem de Kooning Academie. Hoe gaat het nu met ze? Hoe hebben zij hun tijd op de academie ervaren? Hoe kijken zij hier nu, meer dan dertig jaar later, op terug? En wat kunnen huidige studenten van hen leren? Je leest het in deze 10-delige serie.
Deze serie is een idee van Guus Vreeburg die na een lange loopbaan als docent bij de WdKA in 2019 gepensioneerd is. Interview en tekst door Julia de Roo, de inhouse-journalist van WdKA.
In dit artikel lees je een interview met Maria Ikonomopoulou, een autonoom kunstenares die we spreken in haar prachtige atelier in Kralingen, Rotterdam. Maria verhuisde in 1985 naar Nederland vanuit Griekenland om kunst te studeren. Na twee jaar op de Vrije Academie in Den Haag deed zij in 1987 toelatingsexamen op WdKA en werd zij toegelaten en bij hoge uitzondering op verzoek van Maria gelijk in het tweede jaar beeldhouwen & monumentaal geplaatst.
“Het Griekse woord ‘skchóli’ betekent in het Grieks ‘vrije tijd’ en heeft de zelfde origine als het woord ‘scholio’ = school. Dat geeft aan dat je vrije tijd nodig hebt om te kunnen leren. Het is een luxe, een voorrecht om naar school te kunnen gaan. Het is goed om dat te realiseren, al is dat soms moeilijk om je bewust te zijn van een privilege als je het nooit hebt gemist. Mijn advies is om te realiseren wat je hebt en daar het meeste uit te halen.”
Hoe heeft u de tijd op WdKA beleefd?
“Ik heb op de academie vooral geleerd om zelfstandig te werken. Mijn Nederlands was toentertijd niet goed, dus de theorielessen waren voor mij lastig. Dat maakte dat ik liever zelf wilde werken. Ik was een stuk ouder dan mijn klasgenoten en ook een van de weinige buitenlandse studenten. Dat maakte mij een ‘outsider’. Ik was zelfstandig en eigenzinnig en de docenten wisten soms niet goed wat ze met me aan moesten. Ik denk dat dat voor een groot deel door cultuurverschillen kwam. Desondanks heb ik deze tijd niet als onprettig ervaren. ‘Ik bracht veel tijd in mijn atelier door, die ik via de academie had verkregen. Door mijn praktische aanpak en mindere focus op het theoretische aspect destijds, was mijn scriptie niet goed én niet af ten tijde van mijn afstuderen. Ik denk dat mijn werk dit compenseerde, want ik slaagde alsnog. Na het afstuderen heb ik veel beginnersfouten gemaakt op zakelijk vlak. Ik had daarin wel meer begeleiding willen ontvangen. Ik wist niks van subsidies en had daardoor allerlei bijbaantjes om naast mijn artistieke praktijk in mijn levensbehoeften te kunnen voorzien. Na de academie komt het aan op zelfdiscipline en persoonlijke motivatie, maar ook netwerk en kennis van de industrie. Dat laatste heb ik echt zelf moeten uitvinden."
Welke vervolgopleidingen heeft u gevolgd? Wat was hiervoor de aanleiding?
“Na de academie ben ik nog een lerarenopleiding gaan doen. Op WdKA had je die ook, maar dan alleen gefocust op het middelbaar onderwijs. Ik wilde geen middelbare scholieren lesgeven, omdat zij vaak niet intrinsiek gemotiveerd zijn om kunstlessen te volgen. Daarom ben ik CPDB gaan doen, dat was een Cursus Pedagogisch Didactische Bijscholing voor beeldende kunstenaars. Tijdens deze studie (een weekend studie van 2 jaar) ben ik begonnen met projecten waarbij ik samen werk maakte met kinderen voor de openbare ruimte. Zo begon ik voor het eerst geld te verdienen met mijn artistieke praktijk. Daarnaast was ik ook nog heel veel aan het werken als schoonmaker. Ik moest genoeg uren werken want ik had geen verblijfsvergunning. Dat was wel zwaar. Ik had liever meer tijd besteed aan kunst maken en exposeren. Later heb ik twee keer een basisbeurs gekregen en daardoor meer ruimte om kunst te maken en exposeren. Toen kon ik voor het eerst echt doen wat ik wilde doen, en daarvan leven. Het was geen rijkdom, maar in zekere zin ook weer wel. Inmiddels ben ik, decennia later, nog steeds full time bezig met mijn kunstpraktijk en heb ik vele mooie werken, exposities en projecten mogen maken.”
Wat voor kunstenaar bent u? Wat definieert u?
“Mijn werk bestaat uit langetermijnprocessen die onderwerpen benaderen die verband houden met mijn fundamentele vraag naar de balans tussen het collectieve en het individuele. Zoals de concepten van groei, letterlijk en figuurlijk, en zorg in de zin van zorgen maken en zorgen voor onze omgeving. Zowel het gevoel van community als individuele vrijheid is belangrijk voor mij. De laatste tien jaar heeft de economische crisis in mijn thuisland Griekenland mijn gedachten beïnvloed. Buiten het politieke landschap ben ik vooral geïnteresseerd in hoe mensen de ruimte delen als burgers (polites) van een stad (polis). Mijn artistieke activiteit bestaat uit opdrachten voor de openbare ruimte waarbij mensen worden betrokken bij het maakproces, autonome stukken gemaakt in het atelier en publieke interventies. De drie praktijken vullen elkaar aan. Ik gebruik veel verschillende methoden en materialen in mijn werk, met een voorkeur voor fotografie en tijdrovende technieken geïnspireerd door volkskunst, zoals borduren en papier snijden.”
Wat is uw advies aan studenten van nu?
“De academietijd is een luxe periode waarin je veel kan doen en op verschillende plekken makkelijk binnen kunt komen. Ik was in mijn tijd op de academie een beetje verdwaald om van de vele mogelijkheden gebruik te maken, ik zie nu pas wat ik toen heb gemist. Als student kan je er zo veel proberen. Mijn advies is: Doe het allemaal. Stel vragen, experimenteer met materialen en technieken, leer de stations kennen. En besteed aandacht aan je eindexamen want dan sta je in de spotlight en heb je de kans om te worden opgepikt door mensen uit de sector. Ik heb een slecht eindexamen gehad en daardoor heb ik wel meer moeten ploeteren om mijn weg te vinden. Je tijd op de academie is een hele uitzonderlijke periode van 4 jaar die je nooit meer terug krijgt. Na die 4 jaar is het echt anders.”
ENGLISH
In this series, we interview alumni who graduated from the Willem de Kooning Academy in 1991. How are they doing now? How did they experience their time at the academy? How do they look back on it now, more than thirty years later? And what can current students learn from them? You can read about it in this 10-part series.
In this article, you will read an interview with Maria Ikonomopoulou, an autonomous artist whom we speak to in her beautiful studio in Kralingen, Rotterdam. Maria moved to the Netherlands from Greece in 1985 to study art. After two years at the Vrije Academie in The Hague, she took entrance exams at WdKA in 1987 and was admitted and exceptionally, at Maria's request, placed straight into the second year of sculpture & monumental.
"The Greek word 'skchóli' means 'free time' in Greek and has the same origin as the word 'scholio' = school. This indicates that you need free time to learn. Being able to go to school is a luxury, a privilege. It is good to realise that, though sometimes that is hard to be aware of a privilege if you have never missed it. My advice is to realise what you have and make the most of it.”
How did you experience your time at WdKA?
"At the academy, I mainly learned to work independently. My Dutch was not good at the time, so the theory lessons were difficult for me. That made me prefer to work on my own. I was a lot older than my classmates and also one of the few foreign students. That made me an 'outsider'. I was independent and headstrong, and the teachers sometimes didn't quite know what to do with me. I think that was largely due to cultural differences. Nevertheless, I did not experience this period as unpleasant. 'I spent a lot of time in my studio, which I had obtained through the academy. Because of my practical approach and less focus on the theoretical aspect at the time, my thesis was neither good nor finished at the time of my graduation. I think my work compensated for this, because I still passed. After graduation, I made a lot of rookie mistakes in business. I would have liked more guidance in that. I knew nothing about subsidies and therefore had all kinds of side jobs to support myself besides my artistic practice. After the academy, it comes down to self-discipline and personal motivation, but also network and knowledge of the industry. The latter I really had to find out for myself."
What further education did you pursue? What prompted this?
"After the academy, I took another teacher training course. At WdKA you had those too, but only focused on secondary education. I didn't want to teach secondary school students, because they are often not intrinsically motivated to take art classes. So I started doing CPDB, which was a Pedagogical Didactic Training Course for visual artists. During this course (a two-year weekend study), I started doing projects involving collaborative work with children for public spaces. This is how I started earning money with my artistic practice for the first time. I was also working a lot as a cleaner. I had to work enough hours because I had no residence permit. That was tough, though. I would have preferred to spend more time making art and exhibiting. Later, I got two basic scholarships and therefore more space to make and exhibit art. Then, for the first time, I could really do what I wanted to do, and live off that. It wasn't wealth, but in a way it was. Meanwhile, decades later, I am still working full time with my art practice and have had the opportunity to create many beautiful works, exhibitions and projects."
What kind of artist are you? What defines you?
"My work consists of long-term processes that approach topics related to my fundamental question of the balance between the collective and the individual. Such as the concepts of growth, literally and figuratively, and care in the sense of worrying and caring for our environment. Both the sense of community and individual freedom are important to me. Over the past decade, the economic crisis in my home country of Greece has influenced my thinking. Outside the political landscape, I am particularly interested in how people share space as citizens (polites) of a city (polis). My artistic activity consists of public space commissions involving people in the making process, autonomous pieces made in the studio and public interventions. The three practices complement each other. I use many different methods and materials in my work, with a preference for photography and time-consuming techniques inspired by folk art, such as embroidery and paper cutting."
What is your advice to students today?
"Academy time is a luxurious period when you can do a lot and get in to different places easily. I was a bit lost during my time in the academy to take advantage of the many opportunities, I only see now what I missed then. As a student, you can try so many. My advice is: do it all. Ask questions, experiment with materials and techniques, get to know the stations. And pay attention to your final exams because then you will be in the spotlight and have a chance to be picked up by people in the industry. I had a bad final exam and that did make me struggle more to find my way. Your time at the academy is a very exceptional 4-year period that you never get back. After those 4 years, it's really different."
